Pangeya

 

Pangeya

 

Pangeyanın zamanla bölünmesi

Pangeya — dünyada həyat başladığı zaman bütün qitələrin bir ada kimi bir-biriylə birləşmiş halına verilən addır.

Geomorfoloji termin

Pangeya (rus. Пангеа, ing. Pangaea) /yun. pan - hamısı və ge, gaia- yer, torpaq/ - Paleozoyda və Mezozoyun əvvələ­rində müasir materiklərin hamısını birləşdirən fərziyyəvi materik. Onun parçalanmasını və hissə­lə­rinin bir- birindən aralanmasını, ye­ni qlobal tektonikaya əsasən man­tiyada konveksion özəklərin yeni sisteminin yaranması ilə əlaqə­ləndirirlər. 

İlkin fikirlər

Materik çıxıntıları və okean çökəkliklərinin sonrakı inkişafı haqqında bir sıra fərziyyələr mövcuddur. Bəzi alimlər materiklərin hərəkətsiz olduğunu, bəziləri isə onların daim hərəkət etdiklərini güman edirlər. Materiklərin hərəkət etməsi haqqında ilk dəfə fikir söyləyən Alfred Vegener olmuşdur. Onun nəzəriyyəsinə görə, yer qabığında vahid quru-Pangeya mövcud olmuşdur. Sonradan Pangeya iki hissəyə- Lavrasiya və Hondvanaya parçalanmış, daha sonra onlar da öz növbəsində tədricən parçalanmış və müasir materiklər əmələ gəlmişdir.

Lavrasiya

Litosfer tavalarının hərəkəti nəticəsində Pangeya materiki Lavrasiya və Hondvanaya parçalanmışlar.Lavrasiya qurusu şimal hissədə, Hondvana isə cənubda yerləşir. Lavrasiya iki materikə- Avrasiya və Şimali Amerikaya parçalanmışdır.

Hondvana

Hondvana-Cənubi Amerika, Afrika, Antarktida, Avstaliya, Hindistan, Ərəbistana parçalanmışdır.